δηλαδή «ΕΝ ΟΙΔΑ...ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ»
(και άλλα α- ρητά (παν)έτοιμου στοχασμού):
Με αντικειμενικό δεδομένο την απεραντοσύνη των γνώσεων, ο Καντ, πίστευεπως δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα: σ'αυτούς που ξέρουν πολλά κι έχουν έφεση να μαθαίνουν κάθε μέρα καινούργια πράγματα και σ'αυτούς που … και δεν ξέρουν την τύφλα τους και δεν τους καίγεται καρφί.
Ωστόσο η τάχα βαθυστόχαστη αυτή επισήμανση θα ήταν ευθύς αμέσως άνευ ουσιαστικού ενδιαφέροντος,
αν τοποθετώντας το όλο θέμα των γνώσεων όχι σ'αυτή την εντελώς ποσοτική βάση, εξετάζαμε λίγο και την ποιοτική του διάσταση.
αν τοποθετώντας το όλο θέμα των γνώσεων όχι σ'αυτή την εντελώς ποσοτική βάση, εξετάζαμε λίγο και την ποιοτική του διάσταση.
Τότε, ίσως, επέστρεφε θριαμβευτής ο Σωκράτης που με ένα «μηδέν οίδα» έβγαλε άσχετους τους μισούς και παραπάνω Αθηναίους της εποχής του…
Ίσως; Μπορεί; Ρητορικά σχήματα; Ψευτοδιλήμματα;
Ή αφορμή για παράλληλους παραπολιτικούς στοχασμούς με ή χωρίς ΕΠΙΜΥΘΙΟ;
[ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΓΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: χορηγοί 69 «κατασκευαστές» «κοινής» -μεταφορικά και κυριολεκτικά- γνώμης]
(ΗΤΑ διαζευκτικό, ΑΛΦΑ στερητικό και Ωμέγα ωρολογιακό)
Πολιτεία τσιμεντένια και αέρινη ή Ασβεστωμένη με φεγγαρόφωτο;
Αδιάφορη και άυλη ή τόσο θετική σαν μεταφυσική; (ΣΟΝΑΤΑ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ)
Η Ύλη είναι το μόνο πράγμα που αξίζει ή υπάρχει και το Πνεύμα, το Όνειρο, η Αγάπη, η Ποίηση, «Το Καταφύγιο που μισούμε;»
Ο Αισθητός Κόσμος και οι μοναδικές στιγμές του είναι η αποθέωση της ανθρώπινης περιπέτειας; ή ο Κόσμος των Ιδεών πλασμένος με Λέξεις της Ποίησης και στοχασμούς φιλοσόφων δίνουν πρόσημο θετικό στην αναζήτησή μας
Όλα ξεκινούν και καταλήγουν στον Αισθητό Κόσμο στη Γη, στο Γυμνό Χώμα, στο Νερό, στην Πέτρα, στα βήματα μέσα στη νύχτα, στο κλαδί ενός δένδρου, στο άδειο σπίτι ή είναι μια άλλη πραγματικότητα κι εκείνος ο μαγικός χώρος, στον οποίο «αποτυπώνεται η λανθάνουσα έστω, κοινή όμως ανθρώπινη ανάγκη για Ουρανό» (Σαχτούρης);
Να πούμε Ναι στη φευγαλέα αίσθηση, στη «μοναξιά με άδειες κόγχες» στων «παραθύρων τα θρύψαλα» ή στις αμετάβλητες και αιώνιες ιδέες, «φωνήεντα τοκετού», «την έκσταση της γαρδένιας μπροστά στο πλημμυρισμένο μπαλκόνι», «που μπορείς επιτέλους να πιστέψεις πως υπάρχεις και δεν υπάρχεις, πως ποτέ δεν υπήρξες, δεν υπήρχε ο χρόνος και η φθορά του» (Γιάννης Ρίτσος)
Ξέρεις καμιά φορά, ρωτώντας, ξεχνάς το πραγματικό αντικείμενο των διλημμάτων…
Ρητορικά τα ερωτήματα; Κάλπικη η αναζήτηση απαντήσεων;
Ποιος και πώς μπορεί να διώξει τα σύννεφα που καταπλακώνουν και κρύβουν αλήθειες της ζωής;
Σήμερα ή αύριο; Το μεθαύριο είναι μεταφυσική!..
«ΕΣ ΑΕΙ», είναι ο τίτλος του ποιήματος της Χαράς Ναούμ (συλλογή Άγρυπνες Αντιλόπες, εκδόσεις Μανδραγόρας 2014)
Κι οπότε πότισα το τριαντάφυλλο
ποτίστηκαν μαζί
οι εσταυρωμένοι
Κάτω απ’ το περβάζι μου
Γιατί τι άλλο είναι τα ποιήματα
Από χιλιάδες χέρια
που τεντώνονται αιμόφυρτα
από λουλούδι σε λουλούδι
ΟΙΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΘΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ; (άλλο ποίημα / ερώτημα από την ίδια συλλογή)
Η γλάστρα που δροσίζεται
η νεογέννητη μπιγκόνια
είναι μια μοναξιά
με άδειες κόγχες
Ανεπίδεκτη ματιών»
ΕΠΙΜΥΘΙΟ (μαγικού ρεαλισμού «το ωμέγα ξεκούρδιστων ωρολογίων»):
«… είσαι το απροστάτευτο πιόνι» (δήγμα γραφής Τζούλιας Φορτούνη) κι ύστερα
«τίποτα πια εξόν το νόημά σου
ένα παράξενο οροπέδιο μεγαλοσύνης
όπως τραπέζι άδειο με τ’ άσπρο τραπεζομάντηλο»
(Έκτωρ Κακναβάτος)
ΕΙΜΕΘΑ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΣ… ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΣ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΗΛΕΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΩΝ «ΠΕΛΑΤΩΝ»…
Και τώρα, πες μου, τι ξέρουμε, στ’ αλήθεια, για τις πολιτικές διαστάσεις/ προεκτάσεις / αντιφάσεις της εκάστοτε τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας, καθώς, έτσι κι αλλιώς, προεκλογικά και μετεκλογικά «προβάλλεται» «φιλτραρισμένο» το «έργον» μιας παρατεταμένης (;) διελκυστίνδας μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων; Ψευτοδίλημμα παράγωγο νοσηρού κλίματος τεχνικής πόλωσης που επιδιώκουν στα πλαίσια της επικοινωνιακής τους στρατηγικής τα λεγόμενα κόμματα εξουσίας; Τη στιγμή που όλος αυτός ο «κουρνιαχτός» θα θολώνει αρκούντως τη μεγάλη εικόνα της πολιτικής συνέχειας που μας ξημερώνει
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟΥ (δεν προβάλλεται ούτε στα ΠΡΟΣΕΧΩΣ): τροπαιοφόροι, νικητές και σωτήρες στην εξέδρα των επισήμων οι «καταξιωμένοι» διαχειριστές εξουσίας παρελθόντος και μέλλοντος που με αντικειμενικό δεδομένο ότι οδήγησαν τη χώρα σ’ αυτό το αδιέξοδο τέλμα, θα έπρεπε ήδη να είναι ριγμένοι στον «Καιάδα της Ιστορίας» (ή όπως ο Αρδιαίος τύραννος στο ποίημα του Σεφέρη να σέρνονται αιωνίως επί ασπαλάθων)*
Παρασκήνιο το πολιτικό δυστύχημα της «αριστερής παρένθεσης», που δικαιώνεται ως ΑΠΙΣΤΙΑ (παραπομπή στο ομότιτλο πολιτικό ποίημα του Καβάφη πρβλ. ΣΧΟΛΙΑ) και «λειτουργεί» ως «κολυμβήθρα του Σιλωάμ», καθώς εφαρμόζοντας τα ίδια δοκιμασμένα μικροπολιτικά/ μικροκομματικά κόλπα, «ξεπλένει» εν τέλει όλα τα προηγούμενα πολιτικά ανομήματα. Και έζησαν αυτοί καλά κι εκείνοι καλύτερα!.. Εμείς… α- στερητικό…
Αλήθεια ή ψέματα; Αυτοί ή εκείνοι; Έτσι ή αλλιώς η τοξική πολιτική κατάσταση (αυτοάνοση παθογένεια;) θα συνεχιστεί μ’ άλλα ονόματα (ως συνήθως…) και (το πιο τραγικό απ’ όλα…) στο βάθος του τούνελ όχι μόνο δεν θα υπάρχει φως, κάτι που να δίνει την παραμικρή ελπίδα ότι, έστω, στο πολύ μακρινό μέλλον, «θα σημάνουν οι καμπάνες» μιας ουσιαστικής αλλαγής!.. αλλά θα βλέπουμε απαθείς να «προβάλλονται» σκηνές με φαντάσματα «κοτζαμάνηδων», «κοτζαμπάσηδες» πατριδοκαπηλίας και κάθε λογής θρησκόληπτα μεσαιωνικά απομεινάρια!..
Λοιπόν, μάλλον κάτι παραπάνω ήξεραν οι Ποιητές, που προσέφευγαν στο μόνο ασφαλές «καταφύγιο που φθονούμε», την Ποίηση, που με τα Φάρμακά της μπορεί να κάνει –για λίγο- «να μη νοιώθεται η πληγή» και από το «φρικτό μαχαίρι» της πολιτικής παθογένειας:
«Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως, που κάπως ξέρεις από φάρμακα, νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω» (Μελαγχολία… Καβάφη)
ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Ο Καντ πολύ σωστά επεσήμανε την αμελητέα ποσοτική διαφορά ανάμεσα σε ξερόλες και μη. Η ειδοποιός διαφορά όμως είναι στην ποιότητα των γνώσεων καθ'ότι οι δεύτεροι έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα του «γνῶθι σαὐτόν»!.. Και η αυτογνωσία στην εποχή μας θα έπρεπε να είναι «προστατευόμενο αγαθό» καθ'ότι τείνει προς εξαφάνιση!.. Άσχετο;
Αλλά ας ελαφρύνουμε το κλίμα… αναφωνώντας μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο:
ΕΙΜΕΘΑ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΣ… ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΟΝΤΑΣ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ
όταν τραγουδάμε εμπρός στους εκφραστικούς πίνακες των ζωγράφων, όταν σκύβουμε εμπρός στα άχυρα μιας καμένης πόλεως, όταν προσεταιριζόμεθα την ψιχάλα του ρίγους
είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας
γιατί
ό,τι και αν επιδιώξουμε δεν είναι δυνατόν να πούμε όχι να πούμε ναι χωρίς το μέλλον του προορισμού μας…
Eίμεθα όλοι εντός του μέλλοντος μιας πολυσύνθετης σημαίας που κρατεί τους εχθρικούς στόλους εμπρός στα τείχη της καρδιάς μου
κατοχυρώνοντες ψευδαισθήσεις, πιστοποιούντες ενδιάμεσες παρακλητικές μεταρρυθμίσεις χωρίς να νοηθή το αντικείμενον της πάλης.
Στιγμιότυπα μας απέδειξαν την ορθότητα της πορείας μας προς τον προπονητήν του ιδίου φαντάσματος της προελεύσεως των ονείρων και του καθενός κατοίκου της καρδιάς μιας παμπαλαίας πόλης.
Όταν εξαντληθούν τα χρονικά μας θα φανούμε γυμνότεροι και από την άφιξι της καταδίκης παρομοίων πλοκαμιών και παστρικών βαρούλκων
γιατί όλοι μας είμεθα εντός της σιωπής του κρημνιζομένου πόνου στα γάργαρα τεχνάσματα του μέλλοντός μας»!..
[απόσπασμα από το ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗΣ ΑΝΑΠΑΥΛΑΣ του Ανδρέα Εμπειρίκου που περιέχεται στη συλλογή του ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ –προληπτικά αφαιρέθηκαν κάποιοι στίχοι που θα ήταν κόκκινο πανί για τους πρόθυμους να κάνουν αναφορές ώστε να τηρούνται οι κανόνες λειτουργίας της κοινότητας Fb]
ΑΠΙΣΤΙΑ του Κωνσταντίνου Καβάφη
(γι'αυτό είναι σημαντικοί οι Ποιητές, γιατί με το μαγικό ραβδάκι της έμπνευσης τους «μεταμορφώνουν» ένα προσωπικό βίωμα, ένα πραγματικό ή πλαστό γεγονός της ιστορίας, μια τέλος πάντων έκλαμψη της στιγμής, σε διαχρονικά μηνύματα, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, ακόμα κι όταν οι σαρωτικές αλλαγές του χρόνου θ'έχουν αλλάξει τα φώτα σ'όλα τ'αντικειμενικά δεδομένα της καθημερινότητας του ανθρώπου, τα ποιήματα τους θα διαβάζονται με το ίδιο ενδιαφέρον, θα συγκινούν και προπαντός θα διδάσκουν με την ίδια σημασία που η Ιστορία του Θουκυδίδη ήταν και είναι ΚΤΗΜΑ ΕΣ ΑΕΙ):
Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέα
σηκώθηκε ο Aπόλλων στο λαμπρό τραπέζι
του γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφους
για τον βλαστό που θάβγαινε απ’ την ένωσί των.
Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξει
και θάχει μακρυνή ζωή.— Aυτά σαν είπε,
η Θέτις χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγια
του Aπόλλωνος που γνώριζε από προφητείες
την φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.
Κι όταν μεγάλωνεν ο Aχιλλεύς, και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.
Aλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,
κ’ είπαν τον σκοτωμό του Aχιλλέως στην Τροία.
Κ’ η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της ρούχα,
κ’ έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσε
στο χώμα τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια.
Και μες στον οδυρμό της τα παληά θυμήθη·
και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός Aπόλλων,
πού γύριζεν ο ποιητής που στα τραπέζια
έξοχα ομιλεί, πού γύριζε ο προφήτης
όταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα νειάτα.
Κ’ οι γέροι την απήντησαν πως ο Aπόλλων
αυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,
και με τους Τρώας σκότωσε τον Aχιλλέα.(Κ.Π.Καβάφης)
Για να μπορέσει να μιλήσει το κοπάδι
χρειάζεται κάτι αρχαιότερο από την επιστήμη -η γλώσσα
και για να κουβαλήσεις τη συγκεκριμένη γλώσσα
πρέπει να πας από υπόγεια ρεύματα
κάτω από τη λίμνη με το μαύρο μελάνι
κάτω από τον Κιμμέριο βόσπορο της γραφής
(δεν υπάρχει άλλο μέρος όπου μπορούν να αναπτυχθούν
οι ονομασίες των πραγμάτων
παρά μέσα σε χώρο όπου μας φαίνεται καθαρό σκοτάδι
χρειάζεται μεγάλο αδιέξοδο για να ονομάσεις)
η απονομή των ονομάτων γίνεται μέσα σε χώρους από ατόφυο σκοτάδι
να η περιοχή όπου συγκρούονται οι γλωσσικές τεκτονικές πλάκες
και η γλώσσα παύει να είναι περιγραφή και γίνεται διαταγή.
[...]
[Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος, Σήσσημον ή τα Κεφάλαια, Βιβλίο Δεύτερο, σ. 60-61]